Leuk artikel van twee pagina’s in de Volkskrant (Uitgelicht) door Martijn van Calmthout over de pool expeditie van 1882-1883, getiteld: “IJskoude Mislukking”. Het artikel, geschreven naar aanleiding van ons boek, richt zich vooral op de expeditie zelf en de perceptie in Nederland. Martijn onderstreept de inspanningen van Buys Ballot en het (deels) mislukken van de expeditie.
Buys Ballot – 19e eeuw – was een wereldberoemde Nederlandse wetenschapper, de grondlegger van de hedendaagse meteorologie en aanstichter van nauwere internationale samenwerking omtrent meteorologie. Hij was de sponsor van de poolexpeditie en gebruikte indertijd zijn internationale faam en wereldwijde netwerk om fondsen voor deze expeditie te werven (niet via crowdfunding, maar gewoon per post). De Nederlandse media en het Nederlandse publiek volgde deze expeditie op de voet en begreep het historisch belang. Dus nadat het schip was gestrand in het ijs was er veel druk in de media om een reddingsoperatie op touw te zetten (om de Nederlandse helden te redden). Buys Ballot moest dus een tweede keer zijn netwerk aanspreken!
Mijns inziens doet de titel van dit artikel (“IJskoude Mislukking”) deze poolexpeditie toch geen eer aan. Inderdaad komt het schip vast te zitten en wordt de eindbestemming (Siberie) niet bereikt, maar de vastberaden Hollanders werken ondanks de kou en rampspoed het volledige meteorologische waarnemingsprogramma af, slagen er in heelhuids het vaste land te bereiken, en leverden ook nog een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse en het wereldwijde vakgebied van de Meteorologie. Achteraf gezien, nu de aarde een rampzalige klimaatverandering ondergaat, is die nulmeting van het poolklimaat extra waardevol.
De omstandigheden zijn nu eenmaal niet altijd precies te voorspellen – en zeker niet het weer. De moed om deze expeditie aan te vatten, de inspanningen en de vastberadenheid om toch met resultaten terug te keren zijn juist bewonderenswaardig. Wie niet waagt die niet wint – een typisch Nederlands gezegde – en een drijfveer voor een lange reeks Nederlandse ondernemingen en expedities, in alle uithoeken van de wereld, en in alle tijden.